Thanh tra Sở TN&MT TP.Cần Thơ kiểm tra hệ thống thoát nước thải và nước mưa của KCN Trà Nóc
Nhiều “vấn đề” tại các KCN
Ông Lương Duy Hanh, Chánh Thanh tra Tổng cục Môi trường cho biết: đến tháng 12/2013, cả nước có 409 KCN được quy hoạch với tổng diện tích 114.563 ha, trong đó có 296 KCN được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định thành lập, tăng 07KCN so với năm 2012. Hiện nay, đã có 214 KCN đang hoạt động với diện tích 47.768 ha, 104 KCN đang xây dựng ( chưa có dự án đầu tư hoạt động, đang đền bù giải phóng mặt bằng hoặc xây dựng cơ sở hạ tầng) với diện tích 30.024 ha và 91 KCN chưa xây dựng ( có trong quy hoạch phát triển các KCN đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020) với diện tích 36.771 ha.
Hiện nay, tỷ lệ lấp đầy các dự án đầu tư trong 214 KCN đi vào hoạt động trung bình đạt khoảng 60% diện tích; trong đó không ít KCN đã đi vào hoạt động nhiều năm nay nhưng tỷ lệ lấp đầy mới chỉ đạt khoảng 20%... gây lãng phí diện tích đất thu hồi bị bỏ hoang. Đồng thời, mới có 141/214 KCN đang hoạt động đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung, tổng công suất thiết kế 600.000m3/ngày đêm. Hệ thống xử lý nước thải tập trung này không vận hành hết công suất thiết kế mà chỉ xử lý được khoảng 60% lượng nước thải phát sinh, lượng còn lại một phần các doanh nghiệp trong KCN được miễn trừ đấu nối tự xử lý, một phần lớn do các cơ sở xử lý chưa đạt quy chuẩn và xả trực tiếp ra môi trường.
Ông Lương Duy Hanh nhấn mạnh, rất nhiều các KCN đã lấp đầy 70 -100% diện tích nhưng chưa đầu tư xây dựng hoặc đầu tư chưa hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải tập trung nên đã xảy ra tình trạng xả nước thải gây ô nhiễm môi trường như: KCN Trà Nóc (Cần Thơ), KCN Tịnh Phong ( Quảng Ngãi), KCN Tây Bắc Đồng Hới (Quảng Bình), KCN Vũng Áng (Hà Tĩnh), KCN Nam Cấm ( Nghệ An)….
Về khí thải, nhiều cơ sở hoạt động từ những năm trước với công nghệ sản xuất lạc hậu nên chưa xử lý khí thải đạt quy chuẩn cho phép. Năm 2013, Thanh tra môi trường các cấp đã phát hiện và xử lý vi phạm đối với các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm không khí tại một số KCN như Hố Nai, Long Thành, Nhơn Trạch 1, Suối Tre (Đồng Nai), KCN Đồng An (Bình Dương)…
Ngoài ra, nhiều KCN chưa thực hiện đúng quy hoạch được phê duyệt, thay đổi ngành nghề đầu tư hoặc thay đổi một số nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt. Một số KCN đi vào hoạt động mà chưa lập và trình phê duyệt đánh giá tác động môi trường (ĐTM); chưa lắp đặt hệ thống quan trắc tự động; quản lý chất thải rắn và chất thải nguy hại chưa đúng quy định; xả nước thải vào hệ thống thu gom nước mưa…
Tổng thanh tra các KCN
Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ thanh tra năm 2014 của Bộ TN&MT vừa diễn ra tại Ninh Thuận, trước những “vấn đề” đang tồn tại ở các KCN trên cả nước, các đại biểu đều đánh giá cao và hưởng ứng chủ trương của Bộ TN&MT thanh tra trên diện rộng các KCN về quản lý sử dụng đất, bảo vệ môi trường và quản lý, sử dụng tài nguyên nước...
Ông Lê Quốc Trung, Chánh Thanh tra Bộ TN&MT cho biết: Mục đích thanh tra diện rộng tại các KCN đợt này nhằm đánh giá đúng thực trạng tình hình quản lý, sử dụng đất, bảo vệ môi trường và quản lý, sử dụng tài nguyên nước tại các KCN theo quy định của pháp luật; giúp các cơ quan nhà nước có chức năng nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung kịp thời chính sách, pháp luật của nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường. Đồng thời, phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật trong những lĩnh vực trên, góp phần đưa công tác quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường tại các KCN theo đúng quy định của pháp luật.
Theo ông Trung, nội dung thanh tra trong lĩnh vực đất đai tập trung vào vấn vấn đề giao đất, cho thuê đất; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho người sử dụng đất trong KCN; xác định nghĩa vụ tài chính đối với diện tích giao, cho thuê lại đất; việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, cho thuê lại đất trong các KCN; sử dụng đất của người được giao, được thuê, thuê lại đất; việc thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất của người sử dụng đất đối với nhà nước.
Lĩnh vực môi trường, thanh tra việc chấp hành lập và chấp hành các quy định của ĐTM, hoặc Đề án bảo vệ môi trường; xây dựng các công trình xử lý môi trường; chấp hành nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải; tỷ lệ diện tích đất được trồng cây, vườn hoa, sân cỏ trong hàng rào KCN…
Lĩnh vực tài nguyên nước, thanh tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước (việc thực hiện các quy trình, quy phạm, tiêu chuẩn, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước và bảo vệ tài nguyên nước); việc chấp hành các quy định về xả nước thải vào nguồn nước.
Dự kiến, từ giữa tháng 4/2014, các đoàn thanh tra của Bộ TN&MT (có sự phối hợp của các địa phương) có thể bắt đầu tiến hành các công việc thanh tra tại các KCN, sau khi lãnh đạo Bộ TN&MT chính thức ban hành Kế hoạch thanh tra.